Een verhaal uit de praktijk. Een vrouw spreekt haar man als hij ‘s-avonds thuiskomt. Hij had iets via het internet besteld en het pakje was die dag bij de buren bezorgd terwijl zij toch de hele dag thuis was geweest. Dus toen hij thuiskwam vroeg hij haar waarom het pakje bij de buren terecht was gekomen. Zij voelde zich daarover een beetje schuldig. Zij was inderdaad thuis geweest maar had in de tuin met een koptelefoon op de heg staan snoeien. Daardoor had zij de bel niet gehoord toen de bezorger langskwam. Zij voelde zich verantwoordelijk.

Maar wist zij nu wel zeker dat hij haar hierop wilde aanspreken? Zij besloot daarom, in plaats van uit te leggen waarom het pakje bij de buren terecht was gekomen, eerst maar eens vragen te vragen wat hij nu precies bedoelde. Zij had leren parafraseren en gaf hem daarom in eigen woorden terug wat zij dacht dat hij probeerde te zeggen: “Vraag je dat omdat je bezorgd bent dat jouw pakje zo in vreemde handen terechtkomt en het belangrijk voor jou is dat er voorzichtig mee wordt omgesprongen?” Daarop reageert hij met: “Nee, ik was bang dat de deurbel weer bleef hangen en we het daarom niet horen als er iemand aanbelt. Dat was al eerder een probleem!” Opgelucht haalt zij adem. Het ging helemaal niet over haar!

Zo gaat dat vaak. We maken ons druk omdat we zaken persoonlijk opvatten terwijl we eigenlijk onvoldoende informatie hebben om te weten wat de ander bedoelt. De vraag ‘waarom is het pakje bij de buren terechtgekomen’ had op allerlei manieren beantwoord kunnen worden. Als zij het heel letterlijk had opgevat had zij kunnen zeggen: “Omdat de bezorger daar heeft aangebeld en hen het pakje voor ons heeft gegeven.” Feitelijk een correct antwoord. Meer weten we eigenlijk niet. Zelfs niet of zij door de koptelefoon en de muziek die zij speelde, terwijl ze de heg snoeide, de deurbel niet heeft gehoord. We weten eigenlijk ook niet of de deurbel wel of niet werkt. Dus waarom je schuldig voelen voor iets dat je niet weet? Anderzijds was het ook een gok om te vragen of hij bezorgd was en behoefte had aan het voorzichtig omgaan met het pakje. Maar die vraag naar hoe hij zich voelde en wat hij nodig had bracht haar wel dichter bij de kern van de zaak. Hij zocht geruststelling en wilde weten of de deurbel werkte zodat bezoek zou worden gehoord. Zo zie je dat nieuwsgierigheid en checken of je een vraag wel goed begrepen hebt loont. In plaats van frictie kregen beiden snel duidelijkheid en konden zo gezellig samen aan hun avond beginnen.

Vraag je je dat weleens af als je mensen ziet worstelen met hun gevoelens? Wellicht is het je zelf ook wel eens overkomen. Je ziet of hoort iets en er volgt een emotionele reactie. Vervolgens slaan je gedachten op hol en ben je even de weg kwijt. Er lijkt een discrepantie tussen verstand en gevoel te zijn. Ook bij ruzies tussen mensen zie je dit. Mensen willen wel maar lijken ook samen even de weg kwijt te zijn. Als je er niet bij betrokken bent kun je dit met een beetje afstand bekijken en beter zien wat er gebeurt.

Gevoelens en behoeften
Het gaat ook allemaal zo snel. Er gebeurt iets en onmiddellijk heb je het gevoel al. Zo lijkt het tenminste. De Romeinen hadden dit ook al in de gaten. ‘Post hoc ergo propter hoc!’ zeiden zei. In het Nederlands betekent dat ‘Daarna en daarom daardoor!’ Omdat het gevoel direct op het gebeurde volgt moet het hierdoor wel veroorzaakt zijn. Er lijkt een causaliteit te zijn. Maar dit is een misvatting. Ja, het gaat snel en daarom hebben we niet in de gaten dat we een paar stappen overslaan. Met onze zintuigen nemen we onze omgeving waar en afhankelijk van de betekenis die onze hersenen aan dat wat we waarnemen geven ontstaat er een gevoel. Dat is de correcte volgorde. Niet wat er gebeurt maar de betekenis die wij zelf eraan geven veroorzaakt ons gevoel. Zo wordt het dan ook duidelijk dat meerdere mensen naar hetzelfde kunnen kijken en daar toch verschillende gevoelens bij hebben.  

Gevoelens koppelen 
We koppelen dus over het algemeen onze gevoelens aan de betekenis die we geven. Maar waar komt deze betekenis vandaan? We vinden overal wel wat van. Dan gaat het dus om een persoonlijke mening. Het is dan een subjectief oordeel dat we vellen. Dat gaat vrijwel automatisch en dus hebben we het niet in de gaten,tenzij we er bewust bij stilstaan. Denk maar eens terug aan een onprettig gevoel dat je bij een bepaalde situatie had en kijk dan welke gedachten er bij je opkomen. Was het een mening die je over het gebeurde had? Zo krijg je de koppeling die je maakte in de gaten. Vraag jezelf dan af of er een andere betekenis van het gebeurde mogelijk is. Is dit het geval, kijk dan eens hoe je je bij een andere betekenis zou hebben gevoeld. Zo krijg je inzicht in het onbewuste mechanisme van het oordelend betekenis geven. Je wordt weer nieuwsgierig en krijgt weer keus.

Een andere mogelijkheid: gevoelens koppelen aan behoeften
Er is echter een andere mogelijkheid dan het oordelend betekenis geven. Je gevoelens geven je eigenlijk belangrijke signalen over jouw welzijn. In plaats van je een moralistisch oordeel (is het goed of is het slecht?) over de situatie te vormen vraag je je dan af of op dat moment in al jouw behoeften is voorzien. Een onprettig gevoel vertelt je zo dat dit niet het geval is. De volgende stap is dan jezelf afvragen welke behoeften het hier betreft. Een behoefte kun je omschrijven als iets dat diep in jou leeft en jouw diepste verlangens en waarden duidelijk maakt. Behoeften zijn universeel , positief en dragen aan het leven bij. Je gevoelens vertellen je niet alleen dat je een behoefte hebt maar stimuleren je ook om in actie te komen. Dit is een andere manier van kijken naar dezelfde werkelijkheid. Heb ik een onprettig gevoel en uit ik mijn mening daarover, dan weten anderen vooral dat het mij niet zint. Als ik in plaats daarvan anderen laat weten hoe ik mij voel en welke behoefte ik heb, dan ben ik gelijk met de oplossing bezig. De uitkomst is radicaal anders. De eerste manier van denken leidt tot verwijdering tussen mensen terwijl de tweede manier hen dichter tot elkaar brengt. Koppel daarom liever je gevoelens aan je behoeften, dan ben je met je verstand er ook weer helemaal bij!

De ruimte tussen de regels
Tussen de regels door horen wat er werkelijk gezegd wordt is knap als je bedenkt dat we nu eenmaal niet helderziend zijn. Het is natuurlijk mooi als we het bij het rechte eind hebben, maar we lopen toch ook het risico dat dit niet zo is als we een poging doen. Als je het verkeerd hebt ontstaat er waarschijnlijk frictie. De ander hoort misschien iets als ‘Ik weet wat jij denkt!’ en maakt daar bezwaar tegen. De vraag is dus: Moet je het wel doen?

Afweging
De afweging die ik maak als ik tussen de regels door probeer te lezen, is of het bijdraagt aan het onderling begrip. Niets zeggen en maar hopen dat je het goed begrepen hebt is natuurlijk een optie. Maar als ik niets vraag kan ik alleen maar afgaan op wat er wordt gezegd. Als dit ruimte laat voor interpretatie, is de kans groot dat er verwarring ontstaat. Het lijkt mij dan beter de verduidelijkingsvraag te stellen. Het is een vraag. Ik zeg niet dat ik weet wat de ander bedoelt. Ik vraag: ‘Bedoel je dit ….. met wat je net zei? Ik weet namelijk niet zeker of ik het goed begrepen heb.’

Ruimte bij het spreken
Tussen de regels kunnen lezen is een kunst. Maar wellicht zou het makkelijker zijn als we dit niet teveel aan de vaardigheid van de luisteraar overlaten. Als je ruimte tussen de regels laat als je spreekt, dan loop je ook het risico dat de luisteraar dit naar eigen inzicht invult. Een gesprek kort houden als je weinig tijd hebt is begrijpelijk. Als echter blijkt dat je elkaar daardoor niet begrepen hebt en er verwarring ontstaat, kan dit ook frustratie in de hand werken. Uiteindelijk spreek je om informatie aan elkaar over te dragen, omdat je hiermee iets wilt bereiken. Als dit niet lukt schiet je ook niet op.

Samenwerking
Communicatie vraagt dus samenwerking tussen spreker en luisteraar. Je probeert zo duidelijk mogelijk te zijn in wat je zegt en verifieert of de ander het ook zo heeft begrepen. Als je luistert probeer je tussen de regels door te lezen en je in de ander in te leven. Je probeert ook de bedoeling te begrijpen naast de woorden die je hoort en verifieert of dit klopt. Zo ontstaat de dialoog en de onderlinge verbinding die we in verbindende communicatie proberen te bereiken.

Samen bouwen aan de toekomst  
Doen we dat dan al niet? Wellicht komt deze vraag bij je op als je dit leest. Natuurlijk. We zijn allemaal druk met onze toekomst, maar het lijkt wel of wel of we allemaal een ander architect hebben ingehuurd. Onze ideeën over de toekomst lopen nogal uiteen en daarom schiet het niet op. Belangengroepen die naar links en dan weer het politieke rechts trekken. Het is een zigzagkoers en ik denk dat we ons dit niet meer kunnen veroorloven. De tijd begint te dringen omdat de consequenties van het niet handelen naar wat we weten steeds groter worden. Wellicht zag je ook Al Gore bij het World Economic Forum hierover praten. We kunnen de verantwoordelijkheid wel bij onze volksvertegenwoordigers of de grote bedrijven leggen, maar op hun beurt kijken zij weer naar wat de kiezer zegt en waar de consument om vraagt. Zo houden we elkaar gevangen. Het is tijd dat we niet langer wachten, zelf verantwoordelijkheid nemen en in gesprek gaan met elkaar. Hoe dit kan legt Ted Wachtel in deze gratis Master Class uit. Hij geeft daarbij een praktische invulling aan de Sociale Verandering waar ook Marshall Rosenburg naar streefde. Ik ondersteun daarom dit initiatief van harte.

Leiderschap
Hoe vaak kijken we niet om ons heen en denken we “Als we nu maar eens een goede leider hadden!” Maar is dit nu juist niet de essentie van het probleem? We zijn dan op iemand aan het wachten die ons uit de problemen  trekt en richting geeft. Niet alleen maakt dat ons afhankelijk van een ander, maar gaat uit van ons eigen onvermogen om eruit te komen. Ook als een ander ons richting geeft zullen we het toch echt zelf moeten doen. Waarom dan niet uitgaan van de intelligentie van de groep? Natuurlijk is het mooi als iemand ons kan inspireren, maar leg niet de verantwoordelijkheid voor het resultaat bij die ene persoon neer. Dat gaat nooit goed. Uiteindelijk zullen we zelf deel van de oplossing moeten worden. Dat kan alleen als we daaraan bijdragen. Zo ging dat bij Gandhi, King en Mandela ook. Alleen als we meegroeien, meedenken en meedoen ontstaat er duurzame verandering.

Op dit moment is op Netflix deze inspirerende serie over leiderschap te zien: Live to lead.  Ruth Bader Ginsberg . Greta Thunberg · Bryan Stevenson · Jacinda Ardern · Siya Kolisi · Gloria Steinem en Albie Sachs vertellen hierin hun levensverhaal. Een aanrader!

Meer je in elkaar verdiepen? 
Is het nodig? Heb ik er zin in? Dit vraag je jezelf misschien af. Mijn persoonlijke beleving is dat we steeds meer van elkaar verwijderd lijken te raken. Iedereen zit zo op zijn eigen eiland terwijl de polarisatie tussen de mensen toeneemt. We zijn alle conflicten eigenlijk wel zat en trekken ons dan terug. Een begrijpelijke reactie. Maar lost het iets op? We vervreemden hierdoor steeds meer van elkaar en na twee jaar covid lijkt het of mensen zich egocentrischer zijn gaan gedragen. ‘Ik hou alleen rekening met mijzelf en een ander moet het zelf maar uitzoeken.’ Dat kan als je echt op een eiland woont met niemand anders om je heen, maar werkt niet in een maatschappij waar mensen dicht op elkaar leven. De frictie neemt dan alleen maar toe.

Elkaar nodig hebben
Juist op de moeilijkste momenten in ons leven hebben we elkaar nodig, maar hoe maak je dan nog contact? Het onderhouden van de relatie met elkaar is eigenlijk een voorwaarde om, later, op moeilijke momenten, elkaar ook echt te steunen en begrip voor elkaar te hebben. Je moet in die zin dus eigenlijk het ijzer smeden als het koud is. Zinnige gesprekken creëren verdieping, zorgen voor onderling begrip en de vanzelfsprekendheid dat je elkaar opvangt als daar reden toe is.

Esther Perel
In een artikel in de Financial Times van 6 november 2019 spreekt Esther Perel over het belang van emoties in (zakelijke) relaties, psychologische veiligheid, erbij horen, vertrouwen, authenticiteit, transparantie en kwetsbaarheid. Als we het belang hiervan onderkennen is het noodzakelijk om ons ook in elkaar te verdiepen door elkaar beter te leren kennen.

10 vragen om te verdiepen
De volgende vragen die je tijdens een lunch zou kunnen bespreken helpen je elkaar beter te leren kennen, zegt Esther Perel:

Waar heb je de laatste tijd aan gedacht? Waar denk je aan?

Vertel me over een keer dat je van gedachten veranderde.

Wat is het beste advies dat je ooit hebt gekregen?

Wat zou je tegen je 18-jarige zelf zeggen als je vandaag met hem/haar zou praten?

Heb je ooit een vriend verloren? Heb je ooit een vriend afgewezen?

Werk of leef je ergens waar de voertaal niet je moedertaal is? Hoe is het om in ‘vertaling’ te leven?

Als er een keuze is tussen herinneren en vergeten, neig je dan naar de kant van het vergeten, of naar de kant van degene die alles onthoudt?

Ben je opgevoed voor autonomie, of ben je opgevoed voor loyaliteit?

Was er een moment waarop je dacht: ‘Ik geef het op’ – en vertel ons of je dat deed of niet?

Zoals Esther Perel ook zei: “It takes two people to create a pattern, but only one to change it.”

Rest mij om je een gelukkig en verbindend Nieuwjaar te wensen!

Trainingen Online en op Locatie 2023
Trainingen kunnen vaak ook ONLINE in makkelijke blokken van 2 uur per keer worden gevolgd.
22 januari – korte online Basis training Verbindend Communiceren van 4x 2 uur.
1 februari – Introductie-avond Utrecht.
8 april – verbindend Communiceren in 1 dag Utrecht

Kijk hiervoor op de agenda.

Voor mediationtraining en andere zakelijke trainingen kijk je hier: www.bridgingspaces.nl
Voor coaching, mediation en intervisie kun je met mij direct contact opnemen. Bel 06-21227351 of stuur een email mail@govertvanginkel.nl

Je verandert weinig tot niets wanneer je steeds maar bezig blijft de problemen op te lossen in een systeem waarin de manier van denken zich steeds weer uit in een volgende affaire. De affaires zijn slechts de symptomen van een niet werkend systeem. De gaten proberen te dichten in een slecht onderhouden en lekke boot zijn slechts tijdelijke oplossingen voor een groter probleem. Willen we constructief iets aan het probleem doen, dan zullen we moeten kijken naar een ander systeem waarin dit probleem zich niet voordoet. Om met Desmond Tutu te spreken kun je beter stoppen de mensen uit het water te vissen en moet je je af gaan vragen waarom ze er in de eerste plaats invallen.

Het systeem inspecteren

Ook in ons vak als advocaten, mediators en rechters lopen we aan tegen de gebreken van het rechtssysteem. We denken wel dat de wet van en voor ons is, maar is dat zo? Historisch werden de regels door machthebbers opgesteld. We zeggen dat we in een democratische rechtsstaat leven, maar is dat zo? Vorige week schreef ik hierover in mijn algemene inspiratiebrief: Hoe verander je de poppenkast van de democratie? Door op de link hiervoor te klikken kun je dit alsnog lezen indien je deze niet hebt ontvangen. (De onderwerpen in de algemene inspiratiebrief verschillen van de GC Mediation inspiratiebrief en je kunt je ook voor de algemene inspiratiebrief opgeven.) Indien wij in ons vak bezig blijven de gebreken in een systeem op te lossen, worden we dan geen deelgenoot aan het instandhouden daarvan? Ik zeg daarmee niet dat we dan maar niets moeten doen, maar met Desmond Tutu denk ik dat we beter naar de oorzaken kunnen kijken, zodat we een systeem kunnen creëren waarbij zich deze problemen niet meer voordoen.

Een andere oplossing

No alt text provided for this image

De wetten die er zijn en hoe we hiermee omgaan zijn een uitvloeisel van het huidige kiesstelsel, de partijpolitiek en de daarmee verkozen regering. We noemen het democratisch, maar als je naar het resultaat kijkt kun je dit verre van democratisch noemen. Willen we dus iets veranderen, dan hebben we een alternatief voor ons kiesstelsel nodig. En dat alternatief is er al en werkt goed. We noemen het Burger(be)raden en het wordt al nationaal en internationaal op grote en kleine schaal gebruikt. In het Engels worden het Citizens Assemblies genoemd. Ook het idee is eigenlijk niet helemaal nieuw. De Amerikaanse president Thomas Jefferson had hier in 1816 al ideeën over. “Here, then, would be one of the advantages of the ward divisions I have proposed. The mayor of every ward, on a question like the present, would call his ward together, take the simple yea or nay of its members, convey these to the county court, who would hand on those of all its wards to the proper general authority; and the voice of the whole people would be thus fairly, fully, and peaceably expressed, discussed, and decided by the common reason of the society. If this avenue be shut to the call of sufferance, it will make itself heard through that of force, and we shall go on, as other nations are doing, in the endless circle of oppression, rebellion, reformation; and oppression, rebellion, reformation, again; and so on forever.”

Nederland

In Nederland kennen we ondermeer de G1000 die op het gebied van Burgerraden actief is en zij hebben voor 2022 dit op het programma staan:

Meer informatie en de Citizens Assembly in Ierland: klik hier.

Voorproefje op de film die dit jaar uitkomt:

Citizens assemblies

Wil je niet op verandering wachten? Zorg dan dat je deel wordt van de oplossing! Je kunt jezelf om te beginnen verder informeren en vaardigheden eigen maken om van dit veranderingsproces deel uit te gaan maken. Wat doe jij?

Hoe verander je de poppenkast van de democratie? 
Marshall Rosenberg bedacht Geweldloze Communicatie om zo tot maatschappelijke en sociale verandering te komen. Geweldloze Communicatie richt zich in de eerste plaats op hoe wij met anderen en onszelf communiceren, maar plaatst dit ook binnen het (politieke) systeem en de cultuur waarin we zijn opgegroeid. Het denkt na over de oorzaken van de moeizame verhouding die we met elkaar hebben en over de machtssystemen die sociale verandering lastig maken. Voor mij zijn Geweldloze Communicatie en Restorative Practices dan ook een van de wegen die ik bewandel, terwijl ik zoek naar meer en nog betere manieren om aan sociale verandering bij te dragen. Ik kijk hierbij ook naar de voorbeelden van Gandhi, Martin Luther King en Nelson Mandela, om van hen te leren en daarop door te bouwen.

Oude patronen
Wat is er de oorzaak van, dat we ondanks hun voorbeeld toch steeds weer in onze oude patronen lijken te vervallen? We zoeken naar een democratische samenleving waarin iedereen wordt gehoord, gezien en gewaardeerd, maar dat is niet wat we hebben gecreëerd. Het is ondanks de inspanningen van Gandhi, King en Mandela niet wat je in India, Amerika noch in Zuid-Afrika terugziet. Ik denk dat we ons ook vergissen als we wat we nu in Nederland hebben een democratie noemen. Je moet niet alleen naar de vorm, maar ook naar de inhoud en het resultaat kijken.

Niets mis met democratie?
Er is niets mis met democratie, maar wat we hebben is daar maar een slap aftreksel van. Regeringsleiders spreken vaak over het beschermen van de democratie, maar maken deel uit en zijn het resultaat van het probleem: het kiesstelsel.  In feite hebben we geen democratie. Een systeem waarin de uitkomst opzettelijk niet-democratisch is en de belangen van de grote spelers overheersen, kun je geen democratie noemen. Als je je niet vertegenwoordigd voelt, dan komt dat omdat je ook niet vertegenwoordigd wordt. De democratie die we beogen komt niet tot zijn recht door het systeem van verkiezingen dat we hebben.
 

NOS-journaal
Op het tv-journaal van 20.00 uur van zaterdag 15 januari j.l., werd Eva Rovers van bureau Burgerberaad door NOS-journalist Gerri Eickhof gevraagd wat zij vond van de groeiende onvrede in het land. Rovers zag dit niet alleen als oplopende spanning van de afgelopen twee jaar, maar als een resultaat van hoe de overheid met de burgers omgaat. Mensen hebben last van deze bestuurscultuur en voelen zich niet vertegenwoordigd, gehoord noch beschermd door de overheid. Dit uit zich in woede, maar daarachter gaat betrokkenheid schuil. Mensen geven om wat er gebeurt, hebben ideeën en willen bijdragen. De politiek zegt dat ze willen luisteren naar mensen en gaan op werkbezoeken, organiseren inspraakavonden, maar er gebeurt weinig met wat mensen inbrengen.

Praktijkvoorbeeld
Eickhof gaf hierop zelf het voorbeeld van het voorstel van zijn eigen gemeente voor de aanleg van een nieuw fietspad. Er werden de afgelopen jaren inspraakavonden georganiseerd en bewoners uit de buurt kwamen ook met een aantal voorstellen. De gemeente gaf echter zelf al aan een eigen voorkeursvariant te hebben. Vervolgens kregen de inwoners uiteindelijk een brief waarin het plan werd afgeblazen, omdat de gemeente er het geld niet voor over had. “Is dit nu zo’n voorbeeld?” vroeg hij aan Eva Rovers. Zij vroeg daarop hoe Eickhof zich daar nu zelf bij voelde. Hij antwoordde: ”Mopperen en ik ga nooit meer naar een inspraakavond!”

Poppenkast
Dit is de huidige situatie. Ons politieke systeem voorziet niet in directe inspraak van burgers en betrekt hen niet echt bij het vinden van maatschappelijke oplossingen. Het geven van inspraak is meer een gebaar naar de burgers toe. Het is een soort poppenkast die we met elkaar spelen. Het houdt de schijn in stand dat er inspraak is. Maar het zijn niet de burgers, maar het is de tijdelijke coalitie van politieke partijen die een regering vormen, die voor ons allen beslissen wat er gaat gebeuren. Het is geen wonder dat mensen zich niet betrokken voelen en er geen vertrouwen in hebben. Maar kunnen we hier iets aan doen? Ik denk dat we dan eerst van het huidige kiesstelsel afmoeten, omdat dit de huidige situatie juist in stand houdt. Vervolgens vraagt het ook aan ons allen meer betrokkenheid bij de besluitvorming en een actieve bijdrage. Blijkbaar werkt het uitbesteden van onze belangen aan een kleine groep mensen die samen een regering en parlement vormen niet goed.

Burgerraden
Maar is een democratie zonder verkiezingen dan mogelijk? Ja!! En eigenlijk is het idee al heel oud. In plaats van een elite te verkiezen die onze belangen behartigt, is het zaak om actief zelf aan de besluitvorming deel te gaan nemen. Je kunt dit burgerraden noemen of Citizens Assemblies. De deelnemers hieraan vertegenwoordigen alle lagen van de bevolking en worden niet gekozen, maar bij loting uitgenodigd om deel te nemen. Zo wordt voorkomen dat lobbyisten en anderen een ongewilde invloed op het democratisch proces hebben.

Nederland
Bureau Burgerberaad geeft informatie hierover en in Nederland kennen we de G1000 die voor verschillende gemeenten en voor verschillende onderwerpen burgerraden heeft georganiseerd. Maar het is pas een begin. De politiek en het huidige systeem bestaat uit mensen die een belang hebben om de huidige situatie in stand te houden. Willen we verandering gaan zien, dan zullen meer mensen hierom moeten vragen en actief bij gaan dragen.

Invloed uitoefenen!
Een mogelijkheid is om je zelf beter te informeren over wat het is en hoe het werkt. Oefen jezelf en begin invloed uit te oefenen door er met anderen over te spreken en zelf op burgerberaden aan te sturen. Een burgerberaad kan ook heel klein beginnen. Kijk naar de mogelijkheden in jouw eigen buurt of gemeente. Werk je in het onderwijs? Praat er met leerlingen over! Ook door onze eigen gelatenheid houden we de huidige situatie in stand. Je mag ervan uitgaan dat het niet vanzelf beter wordt. Ons sociale stelsel wordt steeds verder gereduceerd en opgebouwde rechten worden van de economische groei losgekoppeld, tot ze op den duur niets meer waard zijn. Voorkom dat we verliezen waar wij, onze ouders en voorouders zo hard voor hebben moeten werken. Laten we niet langer poppenkast spelen maar vragen om en werken aan echte sociale verandering!

Meer informatie over burgerraden:

  1. https://www.vpro.nl/programmas/tegenlicht/lees/artikelen/2020/Vier-voorbeelden-burgerparticipatie.html
  2. In februari is er een zeer betaalbare onlinetraining voor Citizens Assemblies waarvoor je je kunt inschrijven https://democracywithoutelections.org/mock-ca-sign-up/
  3. Ierland is op dit gebied een succesvol voorbeeld https://www.citizensassembly.ie/en/ Abortus is daar succesvol behandeld onder het hoofdstuk Gender Equality. De organisator hiervan in Ierland, Art O’Leary, deed dit namens de regering en hem kun je hier horen https://dezwijger.nl/programma/a-gift-to-democracy
  4. Ook Belgie is actief en het Duits sprekende deel heeft dit ook al geïncorporeerd in de besluitvorming.https://dezwijger.nl/update/podcast-106-david-van-reybrouck

Meer lezen over maatschappelijke verandering: 1. Spiral Dynamics; maatschappelijke crisis en verandering. 2. Wat doe je als je samen in de mist loopt?

WAT JE VINDT DAT MAG JE HOUDEN

Vind jij het groen, ik vind het blauw
Je gaat verkeerd , wat doe je nou
Het is niet recht, nee het is krom
Jij gaat naar rechts ik andersom

Ik vind, ik vind, ik vind

Doe het niet zo, dat is niet goed
’t is altijd slordig wat jij doet
Zet het niet daar , het hoort echt hier
Zo is het altijd weer getier

Niet goed, niet goed, niet goed

Kritiek verstoort en maakt kapot
De mens gaat op den duur op slot
Geen liefde meer, maar ook geen aai
Alleen kritiek alleen een snaai

Kritiek, kritiek, kritiek

Er komt gelukkig een moment
Dat echte liefde wordt herkend
Alleen de warmte van het hart
Heelt daarna opgelopen smart

Wat je vindt dat mag je houden

– Renée van Eijbergen

Ontzorgen
Op een zonnige zondagmorgen zit ik op een terrasje van een cappucino te genieten. Een tafeltje verderop zit een dochter met haar moeder te praten. ‘Maak je geen zorgen mam!’, hoor ik de dochter zeggen. Ik schat de dochter ongeveer 50 en de moeder zo’n 75 jaar oud. Aan het gesprek te horen gaat de moeder verhuizen. Zo te horen naar een kleiner verzorgingsflatje. De dochter neemt daarom de lijst met veranderingen met de moeder door. Zij is duidelijk haar moeder aan het ontzorgen. Hoeveel geld ze per maand overheeft, hoeveel meubeltjes ze kwijt kan en of ze veilig is. De sloten, een kleinere koelkast, de hoogte van het toilet, alle details komen aan de orde. Ze herhaalt ook steeds dat haar moeder zich geen zorgen hoeft te maken. Ik krijg het idee dat de moeder zich na zo’n overdaad aan zorg ook wel ontzorgt moet voelen. Wellicht is het wel een beetje teveel en voelt moeder zich nu zelf een beetje bemoederd.

Gekeuvel
Als de lunch komt blijkt de dochter een kop soep te hebben besteld en de moeder een salade. De moeder kijkt blijkbaar met grote ogen en enige zorg naar het bord dat voor haar wordt neergezet. Het bord lijkt ook wel heel erg vol. Het is een soort berg van sla die met carpaccio is bedekt. Ook hier komt de dochter te hulp: “Geeft niet mam, ik help je wel!” Op alle gebieden staat zij voor haar moeder klaar.

Terwijl ik zo van mijn cappuccino drink beluister ik hun gesprek. Ik kan ook niet anders, zo aan het tafeltje ernaast. Het gesprek is ook wel enigszins vermakelijk en vertederend. Hoe langer ik luister, hoe meer ik over hun leven hoor. Ik begrijp inmiddels dat de dochter uit Amsterdam komt en haar moeder kon weleens al in de 80 zijn. Dat laatste zat ik toch een beetje naast.

Oppervlakkig
Het is natuurlijk een gesprek in een restaurant en wellicht niet de plek waar je je meest intieme gevoelens uit. Anderzijds klinkt het mij ook allemaal wat oppervlakkig. Is dit hoe wij allemaal met elkaar praten? Gewoon de zaken doornemen als uitdrukking van het feit dat we om elkaar geven? Is dit onze gezelligheid en komt echt voelen en intimiteit niet aan bod? Maar hoe bepaal je tussen twee mensen de waarde van wat ze met elkaar delen? Het is immers wat ik als buitenstaander en waarnemer van het gesprek mij bewust word. En hoe vaak kan je in een gesprek ook zeggen dat je van elkaar houdt en het gesprek gaande houden, zeker als je elkaar al zolang kent? Vragen die zo in mij opkomen terwijl ik luister. Wellicht herken ik hier de liefde, aandacht en waardering die zij voor elkaar hebben niet?

Typische man
Wellicht ben ik een typische man. Ik ben niet zo van dat geneuzel en dat bemoederen. Als je dan ook nog wat introvert bent kan het lastig zijn om spontaan gezelligheid en intimiteit met elkaar te delen. Dat gebeurt voor mij dan toch veelal in stilte en met weinig woorden. Ik probeer mij in moeder en dochter in te leven en vraag mij dan ook wel af of ik het wel bij het rechte eind heb. Is het allemaal wel zo zakelijk? Het is immers hoe ik mij zou voelen, hoe ik zou ontzorgen of ontzorgd zou willen worden? Wellicht is dit ook weer anders als ik ook eens 80 ben. Wie weet zou ik er dan wel heel blij mee zijn? Mijn mijmeringen zijn niet altijd logisch maar meer een verkenning van de werkelijkheid.😃

Bevestiging
Mijn koffie is op en ik verlaat het restaurant. Het is prachtig weer en er is dichtbij een leuk oud kerkje dat ik wil fotograferen. Als ik dan eindelijk weer bij mijn fiets terug ben, zie ik net moeder en dochter ook het restaurant uitkomen. Hoe goed ze het samen hebben gehad wordt mij dan pas duidelijk. Zoals mijn voorkeur heeft is dat blijkbaar ook iets dat tussen hen in stilte gebeurt. Ze lopen naast elkaar met ieder een arm om de anders rug. Die houden echt van elkaar denk ik dan. Dat is de bevestiging waar ik naar zocht!

Hoe voel jij je met anderen verbonden?
Sta je daar ook weleens bij stil als je net als ik naar anderen kijkt? Niet alles hoeft in woorden uitgedrukt te worden. Mensen kunnen daarin wel verschillen. Voor de een is een gebaar of knipoog voldoende, een ander heeft woorden of daden nodig waaruit dit blijkt. Het is nog een hele kunst om elkaar aan te voelen en te begrijpen. Erbij stil staan is een begin om je dit bewust te worden. Ik wens je een goed weekend!

Kan twijfel ook een hulpbron zijn?
Neem nou het verhaal van Ben. Als projectmanager krijgt hij op basis van zijn kennis en ervaring diverse opdrachten. Dat bevalt hem goed. Hij verstaat zijn vak en voelt zich comfortabel bij het werk dat hij doet. Hij weet ook de mensen met wie hij samenwerkt te motiveren. Zij kijken eigenlijk zelfs een beetje tegen hem op. Hij heeft een goede reputatie.

De valkuil van het imago
Soms wordt hij, juist vanwege zijn goede reputatie, ook voor iets nieuws gevraagd. Zijn manager wil graag van Ben’s potentieel gebruik maken en geeft hem dan opdrachten waardoor Ben kan groeien. Ben ziet dat echter anders. Hij voelt zich ongemakkelijk als hem wordt gevraagd iets nieuws te doen. Natuurlijk is Ben blij met de waardering en het vertrouwen dat hij krijgt, maar een opdracht op een gebied dat hij niet kent roept ook onzekerheid bij hem op. Hij vraagt zich dan af of hij het wel kan en twijfelt daarom ook of hij het wel moet doen. Hij heeft hard gewerkt om een goede reputatie op te bouwen. Moet hij dit nu wel op het spel zetten? Is het niet beter iemand voor zo’n project te vragen die er verstand van heeft? In zijn eigen ogen is dat kans groot dat hij fouten maakt en faalt. De twijfel knaagt aan hem. Hij zou er liever van afzien en zeggen dat hij het te druk heeft.

Hoe twijfel blokkeert
Ben vindt het moeilijk om over zijn twijfel te praten. Hij blokkeert. Hij heeft een imago opgebouwd als doorzetter en vakman en vindt het moeilijk om zich nu kwetsbaar op te stellen. Hij ziet het zelf als een zwakte als hij dat zou doen. Met die gedachte zet hij zichzelf gevangen. Spreekt hij zijn twijfel niet uit en doet hij of hij alles aankan, dan graaft hij wellicht zijn eigen kuil. Wat als het een fiasco wordt? Zegt hij niets over zijn twijfel, maar wijst hij de opdracht met een smoes af, dan vraagt zijn manager zich wellicht af of Ben wel zo’n doorzetter is. Spreekt hij daarentegen zijn twijfel uit, dan geeft hij zich gelijk bloot en ziet iedereen zijn onzekerheid. Zoals Ben het ziet is er geen goede keuze. Hoe kan Ben zijn worsteling doorbreken? Hoe zou jij dat doen?

Is twijfel slecht?
In onze maatschappij vinden we de indruk die we maken belangrijk. We lijken veel waarde te hechten aan zekerheid en hebben een hekel aan twijfel. Maar waarom eigenlijk? Pas als we ons dit afvragen, wordt duidelijk welke betekenis we dit geven. Als twijfel betekent dat we een risico lopen, dat er iets te verliezen valt als we een verkeerde keus maken, dan is begrijpelijk dat we dit liever vermijden. En hoe denken we dan over mensen die twijfelen? Kun je iemand die twijfelt eigenlijk wel vertrouwen? Hoe kan iemand die twijfelt de juiste keus maken? Het is blijkbaar een gok! Bewust of onbewust zien we onzekerheid en twijfel daarom als zwakte. Gek toch eigenlijk, want twijfelen doen we op z’n tijd allemaal. Er is immers maar weinig dat we absoluut zeker weten. Twijfel zou daarom eerder de normaalste zaak van de wereld moeten zijn.

Twijfel in onze cultuur
In een cultuur waarin we twijfel en onzekerheid afwijzen, is het moeilijk om twijfel en onzekerheid als hulpbron te zien. Niet alleen wijzen we de gevoelens (die we stiekem toch hebben) af, maar we wijzen ook de mensen die deze gevoelens tonen af. We maken het daarmee onbespreekbaar. Het gevolg is dat we onszelf en elkaar juist de informatie onthouden die nodig is om goede keuzen te maken.

Het kantelpunt
Twijfel vertelt ons niet alleen dat we meer informatie nodig hebben om een goede keus te maken. Het vertelt ons ook dat we wellicht meer vaardigheden, ondersteuning of faciliteiten nodig hebben. Als we naar onze twijfel luisteren kan het ons tot een gesprekspartner in de besluitvorming maken. Dit is de gedachte die ons tot het kantelpunt brengt en moed geeft als we twijfel als hulpbron leren zien. Als we samenwerken om een resultaat te bereiken, dan spreekt het voor zich dat eenieder daaraan bijdraagt. Ook je twijfel uitspreken is dan belangrijk. Tenminste, ALS je daarbij dan ook benoemt wat je nodig hebt om de twijfel weg te nemen, zodat je de samenwerking tot een succes kunt maken.

Terug naar Ben
Voor Ben gaat het er dus om te benoemen wat hij nodig heeft, bij een opdracht die hij niet eerder heeft gedaan. Hij kan vragen om extra opleiding, begeleiding door een meer ervaren collega, tijd om zich in te werken en ruimte om van de ervaring te leren, zodat hij niet later op vergissingen wordt afgerekend. Dat klinkt mij niet zwak in de oren, maar eerder als een Ben die weet wat hij wil en nodig heeft als hij merkt dat hij twijfelt.

Ons eigen verhaal
Natuurlijk maken we het verhaal van Ben ook in ons eigen leven mee. Soms twijfelen we aan onszelf, soms zien we die twijfel bij anderen. Ik denk dat het erom gaat elkaar de twijfel niet kwalijk te nemen maar juist te benutten. Het te zien als een kans op een eerlijk gesprek waar we samen van leren.

Als je soms last hebt van twijfel, sta dan eens bij jezelf stil en creëer zo je eigen kantelpunt.

Tips:
1. Ga twijfel als een signaal zien dat er iets te leren valt.
2. Word nieuwsgierig naar de behoeften waar het je op wijst.
3. Vat de moed op om dit te bespreken door het als een bijdrage te zien.
4. Bespreek wat je nodig hebt om het gewenste resultaat te bereiken.
5. Stem samen af hoe je dit kunt doen.
6. Spreek je waardering voor de samenwerking uit.

Inspiratie

Schrijf je in voor de ‘Verbindend Communiceren Inspiratienieuwsbrief’

In-company training en
geaccrediteerde bedrijfstrainingen

Voor bedrijven biedt Govert interne training op maat. Govert geeft ook geaccrediteerde (bedrijfs)trainingen voor mediators, tolken en andere professionals.

ontdek de mogelijkheden op www.bridgingspaces.nl

Govert van Ginkel werkt o.a. voor de volgende bedrijven:

  • ING
  • SNS
  • P&O Ferries
  • Statoil
  • NVNF
  • WBV Hoek van Holland
  • Welzijn Divers
  • Bellissima
  • GGD
  • Arcus College
  • Brandweer